Yangın Pompası

Yangınla mücadele sistemleri içerisinde en önemli işlevlerden birini üstlenen yangın pompası, yangın hidroforu olarak da bilinmektedir. Uluslar arası standartlarda üretilen yangın pompası, istenmeyen yangın anlarında basınçlandırma görevini üstlenir ve yangın söndürme sistemlerinin çeşidine göre ihtiyaç olan basıncı sağlamakla yükümlüdür.

Tek katlı veya çok katlı konutlarda, apartmanlarda, sitelerde, fabrikalarda, işletmelerde, hastanelerde, cezaevlerinde, okullarda, tüm devlet kurumları ve özel kuruluşlarda kullanılan yangın hidroforu yangın söndürme sistemlerinin en önemli birimlerinden biridir.

İsteğimiz dışında meydana gelen ve kontrolünün sağlanması süreç ilerledikçe zorlaşan yangın durumunda, tüm söndürme birimlerinin hatasız çalışması, işlevini yerine getirmesi can ve mal kaybını önleme açısından hayati önem taşımaktadır.

Yangın Pompası Nedir?

Özellikle sulu yangın söndürme sistemlerinde söndürme ajanının basınçlı şekilde püskürtülmesini sağlayan yangın söndürme birimine yangın pompası adı verilir. Yangınlarda binaların elektrik tesisatının zarar görmesi veya müdahale birimleri tarafından elektrik kesintisinin yapılması gibi nedenlerle, yangın hidroforu binaların elektrik sisteminden bağımsız çalışacak şekilde monte edilmelidir. Yangın anında problemsiz şekilde çalışması ve diğer otomatik müdahale üniteleriyle eşgüdüm içinde hareket etmesi için montajının ve beslemesinin doğru yapılması gerekir.

Elektrik ile çalışabilen modelleri olduğu gibi petrol türeviyle çalışan yangın pompaları da bulunmaktadır. Önemli olan yangın anında kaynağının kesilmemesi ve müdahale birimlerine katkı sağlamasıdır. Hangi tür yangın pompasının kullanılacağı mühendisler tarafından etüt çalışmaları yapılarak belirlenmelidir.

Asıl pompanın işlevini yerine getirememesi durumunda sisteme mutlaka önceden yedek bir pompa entegre edilmiş olması önemlidir. Ani elektrik kesintilerinde veya voltaj yükselmesinde kendisini güvene alabilen pompaların, yangın anında tüm görevlerini sağlıklı şekilde yerine getirebilmesi için yedek pompalama sisteminin olması hayati bir gerekliliktir.

Yangın Hidroforu Ne İşe Yarar?

Yüksek binalarda başlayan yangınlara müdahale edilebilmesi için, söndürme ajanının yeteri kadar yükseğe püskürtülmesi konusunda yangın pompalarına ihtiyaç duyulur. Suyu basınçla söndürme sisteminin ucuna gönderen hidrofor, çoğunlukla su basıncının az olduğu yerlerde daha öncelikli olarak kullanılmaktadır. Şehir şebekesindeki suyun her yere aynı basınçla çıkmadığı düşünülürse yangın pompalarının önemi ortaya çıkar.

Genleşme tankının yardımı ile elektrikli veya mazotlu motor sistemi sayesinde suyun istenilen en yüksek seviyeye çıkmasına yardımcı olur. Şehir şebekesine entegre edilmesinin faydası zaten belirli bir basınçla gelen suyun basınç seviyesini yükseltmek kolay olmaktadır. Ancak şehir şebekesindeki suyun kesilmesi durumunda pompa kullanılamayacak ve yangın anında herkesi zor durumda bırakacaktır.

Bu nedenle binalarda başlayan veya binalara sirayet eden yangınlarda şebeke suyuna % 100 güven olmayacağı için, yangın deposundan suyun sağlam bir basınçla binanın çatısına kadar yükseltilmesi görevini yangın pompası yerine getirmektedir. Hidroforun gerçek değeri yangına sağladığı katkı ile ortaya çıktığı için, normal günlerde ve periyodik zamanlarda bakımının ihmal edildiği de görülmektedir. İhtiyaç olmasını arzu etmediğimiz yangın pompalarının, ihtiyaç anı dışında bakımlarının yapılması muazzam önemlidir.

Yangın Pompası Seçimi

Yangın pompası seçimi çeşitli kriterlerin göz önüne alınması gereken önemli bir işlemdir. Seçimde kesinlikle ulusal ve uluslar arası standartlara uygunluğu incelenmelidir. Sektördeki kişilerin belirli şartnameler ile yangın pompası seçimi yaptıkları bilinmektedir ancak bireysel alımlarda dikkat edilmesi gereken ölçütler ile ilgili bilgi sahibi olunması önem arz eder.

Ürün sunulmadan önce mutlaka ilgili testleri yapılmaktadır. Yangın pompası üretiminde en fazla kullanılan ve alıcıların dikkatli olması gereken standartlar yağmurlama sistemlerindeki pompa tasarımları ile ilgili olan EN 1245, NFPA 13 ile daha gelişmiş özellikteki pompaların ile ilgili olan NFPA 20 ve UL-FM standartlarıdır.

Binalar ile ilgili yangın söndürme sistemlerindeki tüm birimlere ait standartlar hepsinin seçiminde etkili rol oynamaktadır. Resmi kurumlar zaten şartname ile alım yaptıkları için diğer hususlarda Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ile TSE Standartlar Çizelgesi etkin şekilde dikkat edilmesi gereken mevzuatlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yangın Pompası Bakımı

Yangın pompası bakımı genelde yangınla karşılaşılmadan önce periyodik olarak yapılan kontrollerdir. Elbette yaşanmasını istemediğimiz yangın gibi durumlardan sonra da kullanımının kontrolü ve bakımının yapılması son derece önemlidir. Ancak genel olarak periyodik bakım yetkili firmaların belirlediği zaman aralıklarında ek hizmet olarak verilmektedir. Bunun takibini yetkili firma yapabileceği gibi, kurum ve kuruluşlarda yangın söndürme sistemlerinden sorumlu birimler veya personel de yapabilir.

National Fire Protection Association (NFPA) yangın söndürme sitemlerindeki bakımların nasıl olması gerektiği ile ilgili standart bir bakım çizelgesine sahiptir. Bu bağlamda bakım yapan personelin yangın pompası ile ilgili tüm elemanları incelemesi, dayanıklılığı ve sağlamlılığı hakkında rapor tutması ve bunu yazılı olarak bildirmesi çok önemlidir.

Periyodik bakımları ile her durumda çalışması garanti altına alınan yangın pompaları, yangın anları için güven vermektedir. Yangın pompalarını ihtiyaç olduğu anlarda çalışmaması büyük felaketlerin yaşanmasına neden olabilir. Can ve mal kaybını önlemek için düzenli bakımlara çok dikkat edilmeli, önem verilmeli ve bakımlar ihmal edilmemelidir.

Yangın Pompası Nasıl Kullanılır?

Yangına neden olan etkenin, ortamı ısıtmaya başlaması ve alevlerin yükselmesiyle dumanın etrafa tehlike saçması durumunda, otomatik söndürme sistemleri algılayıcı unsurlarının yangını algılamasıyla devreye girmektedir. Sulu söndürme sistemlerinin yangına müdahale etmek için sensörlerinin başlat komutundan sonra, sistemin gerektirdiği basıncı başlatma görevini yangın pompası yerine getirmektedir.

Yalnızca sprinkler tesisatların değil, aynı zamanda itfaiyelerin yangın hidrantlarının ve yangın dolapları içindeki tesisatların da basınç değerlerini istenen seviyeye yükselten yangın hidroforları, ana ve yedek olarak iki şekilde monte edilmektedir. Ana pompanın devde dışı kalması gibi durumlarda yedek pompaların en ivedi şekilde sistemi sürdürmesi istenen sonuç olmaktadır.

Yangın pompası, sisteme yangının algılandığı sinyali ulaşır ulaşmaz anında devreye girmektedir. Yangının başladığı yerde söndürülmesi ilk hedef olsa da, ilerlemesi ve büyümesi durumunda sulu söndürme sistemine istenen basıncın kullanım süresince sağlanması yangın pompasının en önemli işlevidir. Bu nedenler hem yedek pompaların mühendislik safhasında montajı hem de periyodik bakımının yapılması hayati derecede gereklidir.

Yangın Pompalarının Temel Özellikleri ve Standartları

Yangın pompalarının kullanım yeri ne olursa olsun yangın söndürme sistemindeki önemi tartışılmazdır. Tehlikeli maddeler ile çalışan işletmelerin, fabrikaların veya yüksek tehlike unsuru olmayan konutların yangın riskine karşı korunaklı olması yangın söndürme sisteminin varlığına, sistemlerin sağlıklı çalışıp yangına müdahale etmesi de yangın pompasının varlığına bağlıdır.

Yangın pompalarının söndürme işlevine maksimum seviyede katkısının sağlaması için basınç (P), basma yüksekliği (H) ve debi (Q) metriklerinin uygun olması gerekmektedir. Bu da uluslar arası standartlarda belirlenmiş ölçütlere göre yapılmalıdır. Temel olarak hangi özellikleri taşıması gerektiği ile ilgili tüm teknik detayları standartlar enstitüsünden öğrenebilirsiniz.

Yangın pompaları standartları, minimum koşulları içeren NFPA 20 standartları olarak, yangın pompasının taşıması gereken teknik detayları belirtir. Yangın pompalarının güçlendirilmesi amacıyla kullanılan güç birimleri, tüm cihazlar ve ekipmanların uygunluk koşullarını bu çizelge belirtmektedir. Bu çizelge yangına ve diğer negatif koşullara dayanıklı, üst düzey kaliteye sahip, güvenli elemanların kullanılması konusunda öneri içermektedir. Yangın pompalarının çalışma aralıkları da bu standartlar çizelgesini ilgilendiren bir konudur.

Diğer bir standart olan UL ve FM Standartları ise üretilen yangın söndürme sistemlerine ait birimlerin güvenilirliğini test etmektedir. Yangın pompalarına özel uygunluk kriterlerini inceleyen FM 1319 ve FM 1311 ise uçtan emişli ve çift emişli yangın pompalarının şartlarını içermektedir.

Yangın Pompası Bağlantı Şeması

Yangın pompası bağlantı şeması mühendislik hizmetinin bir parçasıdır. Profesyonel bir yaklaşımla ele alınması ve teknik olarak dikkat edilmesi önemlidir. Depo, boru hattı, destek ayağı, egzoz çıkışı, hidrofor odası, rezerv tankı, motor bağlantısı gibi terimler bağlantı şemasında yer alan temel unsurlardır. Bağlantı yapılırken dikkat edilmesi gereken birçok kural vardır.

Kompansatörlerin uygun şekilde bağlanması gereklidir. En az dirsek kullanımı yapılarak metal olması gerekli olan egzoz borusunun dışa bağlantısı yapılmalıdır. Konsantrik redüksiyon basınç hattındaki kayıpların önlenmesi için mutlaka kullanılmalıdır. Pompaların su altında kalmaması için hidrofor odasında büyük çaplı bir su gideri olması gereklidir.

Yangın Pompası Hesabı

Uçtan emişli, çift girişli, hat tipi, çok kademeli olmak üzere dört ana türü bulunan yangın pompalarının seçiminde ve montajında yangın pompası hesabı yapılması çok önemlidir. Teknik olarak mühendislik işi olan pompa hesabı, kullanılacak sulu söndürme sisteminin koruyacağı ve müdahale etmesi gereken alan göz önüne alınarak yapılmalıdır. Hidrolik değerlerin bilinmesi ve buna uygun pompaların tercihi önemlidir.

Yangın dolapları için pompa hesabı iki dolabın açılabileceği şekilde yapılmaktadır. Pompa hesabı yapılırken akma, dolap, sürtünme ve statik değerlerinin toplamı göz önüne alınmalıdır. Basınç kaybı hesap edilmeli, tolere edebilecek elemanların basınç değerleri de dahil edilmelidir. Yükseklik yangın pompası hesabında dikkat edilmesi gereken diğer önemli değerdir.

Yangın Pompası Montajı

Yangın pompası montajı belirli kılavuzlar göz önüne alınarak yapılması gereken işlemlerden biridir. Standartlara uygun hidrofor sistemi, hidroforun kullanımı, aynı kottaki depodan emiş yapan emiş hattının özellikleri, eksi kottaki depodan veya kuyudan emiş yapan hattın özellikleri, hidroforun kullanılacağı mekan ile ilgili özellikler göz önüne alınmalıdır.

Yangın pompasının montajında zemine çelik dübel ile bağlanması çok önemlidir. Pompanın bulunacağı zeminin ise düz bir zemin olması gerekir. Tüm bağlantı elemanlarının metal bağlantılar ile sabitlenmesi güvenliği sağlar. Çünkü pompa kaplin ayarlarının statik kalması gereklidir. Suyun bittiğini gösteren sinyallerin ilgili birimlerle bağlantısı yapılmalıdır. Yangın pompası montajı tamamen uzmanlık gerektiren bir işlem olduğu için, böylesine hayati önem taşıyan teknik bir konuda deneyimli kimselerin kurulumu yapması çok öemlidir.

Yangın Pompası Fiyatları

Yangın pompası fiyatları stabil olmayıp, pompanın kurulum yapılacağı alana ve entegre edileceği sisteme göre değişir. Çok yüksek binaların su basıncını arttıracak pompa gücüyle, birkaç katlı binanın su basıncını arttırması gereken pompa gücünün farklı olduğu düşünülürse, iki farklı nitelikteki pompanın fiyatlarının da değişik olacağı mantıklı gelmektedir.

Genel olarak binanın etüt çalışması yapılmadan veya sizin teklif formlarına ilgili verileri girmeden fiyat belirlemesi yapmak çok zordur. Çünkü binaların özel tasarımlarına göre hidrofor odası kurulumu, pompa yan elemanları, bağlantı şeması, montaj ve devreye alma işlemleri de farklılık gösterebilir. Binanın korunacak alanlarıyla ilgili bina planı incelenerek, hem yangın söndürme sistemlerinin yerleşimi hem de önemli birimlerden biri olan yangın pompasının montajı daha işlevsel olmaktadır.

Tüm bu koşulları değerlendirmeden yangın söndürme sistemlerinde olduğu gibi yangın pompası fiyatlarında da kesin bir dil kullanmak yanlış olacaktır. En kaliteli ve uluslar arası standartlarda üretilen yangın pompaları veya diğer ismiyle yangın hidroforları, genel şemanın en önemli parçalarından biri olduğu için, alım yaparken kesinlikle uzman görüşü almanızı tavsiye ederiz.